Ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту жағдайындағы Қазақстан халқының өмір сүру сапасы және әлеуметтік инновациялар

Ғылыми жетекші Панзабекова А.Ж., э.ғ.к., ж.ғ.қ.

Зерттеудің мақсаты ақпараттық қоғам қалыптастырудың және қоғамдық сананы жаңғыртудың маңызды негізі ретінде ғылыми сыйымды экономиканы дамыту жағдайында Қазақстан халқының өмір сүру сапасының жаңа стандарттарын қамтамасыз етудің басымдықтары мен тетіктерін негіздеу болып табылады.
Бірінші кезеңнің мақсаты (2018 ж.) – халықтың өмір сүру сапасына әсер ететін инновациялық дамудың әлеуметтік факторларын негіздеудің теориялық-әдіснамалық негіздерін зерттеу.
Зерттеудің бірінші кезеңінің нәтижесі (2018 ж.) төмендегілерді қоса алғанда, халықтың өмір сүру сапасына әсер ететін инновациялық дамудың әлеуметтік факторларын негіздеу болып табылады:
– халықтың өмір сүру сапасын арттырудың негізгі факторы ретінде әлеуметтік инновациялардың теориялық негіздерін әзірлеу;
– халықтың өмір сүру сапасына әлеуметтік инновациялардың әсерін бағалау;
– ақпараттық қоғам жағдайында халықтың өмір сүру сапасының жаңа көрсеткіштерін қалыптастырудың тұжырымдамалық негіздерін негіздеу;
– ақпараттық қоғамда халықтың сапалы жаңа өмір сүру деңгейін айқындайтын әлеуметтік стандарттар жүйесін әзірлеу;
– ақпараттық қоғамда халықтың сапалы жаңа өмір сүру деңгейін айқындайтын әлеуметтік стандарттар жүйесін әзірлеу;
– Қазақстан халқының өмір сүру сапасының маңызды компоненттерінің жүйесін және олардың әлеуметтік-экономикалық параметрлерін бағалау.
Ғылыми нәтижелер РИНЦ және SCOPUS шетелдік рейтингтік басылым базаларында көрініс тапқан:

1) Alibekova, G., Panzabekova, A., Satpayeva, Z., & Abilkayir, N. (2018). Sustainable development issues of Almaty as the largest metropolis in central Asia. Paper presented at the IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 177(1) doi:10.1088/1755-1315/177/1/012010 https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/177/1/012010/pdf
2) Панзабекова А.Ж. (в соавт.). Инновации как стержень капиталистического развития // Научный журнал НИУ ИТМО. Серия «Экономика и экологический менеджмент». – 2018. – № 1. — С.89-97. (РИНЦ, импакт-фактор 0,493) https://elibrary.ru/download/elibrary_32665031_74422128.pdf
3. Панзабекова А.Ж. (в соавт.). Оценка регулирующего воздействия на постсоветском пространстве: результаты, проблемы, перспективы //Управленческие науки. – 2018. — № 2. – С.84-93 (РИНЦ, импакт-фактор 1,083) https://elibrary.ru/download/elibrary_35271226_60748269.pdf

Екінші кезеңнің мақсаты (2019 ж.) – Қазақстан халқының өмір сүру сапасының көрсеткіштерін талдау негізінде ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту жағдайында оларды арттырудың басымдықтарын анықтау.
Зерттеудің екінші кезеңінің нәтижесі (2019 ж.) төмендегілерді қоса алғанда, Қазақстан халқының өмір сүру сапасының көрсеткіштерін бағалау және ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту жағдайында оларды арттырудың басымдықтарын әзірлеу болып табылады:
– Қазақстан халқының әлеуметтік-экономикалық әлеуетінің деңгейі мен сапасын бағалау;
– Қазақстан халқының тыныс-тіршілігін және тіршілік әрекетінің жетекші салаларын дамыту деңгейін анықтау және оларды әлемнің дамыған елдерімен салыстыру;
– инновациялық даму және ақпараттық қоғамның қалыптасуы жағдайында халықтың өмір сүру сапасының жаңа көрсеткіштерін негіздеу;
– инновациялық экономика жағдайында Қазақстан халқының жаңа өмір сүру сапасының әлеуметтік басымдықтарын негіздеу.

Ғылыми нәтижелер РИНЦ және SCOPUS шетелдік рейтингтік басылым базаларында көрініс тапқан:

1) Panzabekova, A., Satybaldin, A., Alibekova, G., & Abilkayir, N. (2019). Human capital for sustainable development: A comparative analysis of regions of the Republic of Kazakhstan. Paper presented at the IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 317(1) doi:10.1088/1755-1315/317/1/012013 https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/317/1/012013
2) Панзабекова А.Ж. Влияние социально‐культурных факторов на формирование моделей восприятия коррупции // Социальная интеграция и развитие этнокультур в евразийском пространстве: тематическое направление «Гражданское общество против коррупции»: сборник материалов всероссийской научно‐практической конференции. – Барнаул, 2019. – Т. 1, №8. – С. 158-169. https://elibrary.ru/download/elibrary_38201511_81114175.pdf

Үшінші кезеңдегі мақсат (2020 ж.) – ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту шарттарында Қазақстан халқының өмір сүру сапасының жаңа стандарттарын қамтамасыз етудің стратегиялық бағыттарын анықтау.

Зерттеудің үшінші кезеңінің негізгі нәтижелері (2020 ж.):

– ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту шарттарында халықтың өмір сүру сапасын жоғарылатудың институционалдық тетіктерін негіздеу;

– қоғамдық сананы жаңартудың маңызды шарты ретінде халықтың өмір сүру сапасының жаңа стандарттарын қалыптастырудың және адам әлеуетін дамытудың әлеуметтік-экономикалық тетіктерін әзірлеу және негіздеу;

– ұлттық экономика мен қазақстандық қоғамның жаңғырмалы дамуының әлеуметтік ресурстарын негіздеу;

– ақпараттық қоғам қалыптастыру және қоғамдық сананы жаңғырту шарттарында Қазақстан халқының өмір сүру сапасының үлгісін әзірлеу;

– ақпараттық қоғам қалыптастыру шарттарында Қазақстан халқының өмір сүру сапасының цифрлық компонентін бағалау.

Ғылыми нәтижелер келесі шетелдік рейтингтік басылымдарда (SCOPUS, РИНЦ) көрсетілген:

1) Панзабекова А.Ж., Дигель И.Е. Личная безопасность как показатель качества жизни населения // Societyand Security Insights. 2020. – № 2. – С.60-74. http://journal.asu.ru/ssi/article/download/7766/6630

2) Polkovnikova, M. Balk, A. Panzabekova, A.Yarygina. Global sustainable development and academic mobility /IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 534 (2020) 012009. IOP Publishing. doi:10.1088/1755-1315/534/1/012009

3) Alibekova G. Zh., Medeni T., Panzabekova A. Zh., Mussaeva D. Enablers and Barriers in the Economy of Kazakhstan // Journal of Asian Finance, Economics and Business. – 2020. – Vol.7. – No.7 – P. 565-575. https://www.koreascience.or.kr/article/JAKO202020952022593.page

4) Панзабекова А.Ж., Дигель И.Е. Оценка факторов, влияющих на ожидаемую продолжительность жизни населения в регионах Республики Казахстан // R-Economy. – 2020. – Vol 1, No. 3. (РИНЦ, ВАК РФ). https://elar.urfu.ru/handle/10995/95102

5) Panzabekova, A. Kireyeva, A. Satybadin, N. Sabyr. Distribution of ICT and Analysis of the Digital Components of the Quality of Life // Journal of Distribution Science 18-12 (2020). Р. 67-77. http://dx.doi.org/10.15722/jds.18.8.202008.103

Іске асыру:
1. Индустрия 4.0 дамыту жағдайында әлеуметтік-еңбек саласын дамыту мәселелері бойынша ұсынымдарды дайындау кезінде ғылыми зерттеулер нәтижелерін пайдалану туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің «Экономикалық зерттеулер институты» АҚ-нан Басқарма төрағасының орынбасары Б. Мұқан қол қойған 10.10.2019 ж. № 39-22/943 анықтама.