Қазақстандағы технологиялық жаңғырту контексіндегі еңбек нарығындағы адами капитал

Қазақстан экономикаcsның цифрлануы және қоғамның рухани жаңғыруы жағдайында еңбек нарығындағы адами капитал

Ғылыми жетекші Чуланова З. К., э. ғ. к., ж.ғ.қ.,

Бірінші кезеңнің мақсаты (2018 ж.) – Қазақстан экономикасын цифрландыру және қоғамның рухани жаңғыруы жағдайында адам капиталының жаңа сапасын қалыптастырудың теориялық-әдіснамалық негіздері мен тәсілдерін зерттеу.

Бірінші кезеңнің нәтижесі (2018 ж.) Қазақстан экономикасын цифрландыру және қоғамның рухани жаңғыруы жағдайында адами капиталдың жаңа сапасын қалыптастырудың тұжырымдамалық негіздерін әзірлеу болды, соның ішінде:

адам капиталының жаңа сапасын қалыптастырудың теориялық тәсілдері негізделген және қоғамның рухани жаңаруы жағдайында оның негізгі сипаттамалары айқындалған;
ғылыми сыйымды экономиканы қалыптастыру жағдайында әлемдік тәжірибеде қолданылатын адами капиталды дамытудың негізгі қағидаттары мен маңызды бағыттары зерттелінді;
табыстық, шығындық және сараптамалық әдістерді қолдану негізінде адами капиталдың жағдайын бағалауға үш деңгейлі тәсіл әдіснамасы негізделген;
адами капиталдың жаңа сапасының институционалдық-ұйымдастырушылық базасын қалыптастыруға жаңа тәсілдер негізделген;
жаңа экономика жағдайында сапалы жұмыспен қамтудың ерекше сипаттамалары негізделген және оны қамтамасыз етудің негізгі бағыттары айқындалған.

Екінші кезеңнің мақсаты (2019 ж.) – Қазақстан Республикасының адами капиталының жай-күйін талдау және кәсіптік жаңарту жағдайында жұмыспен қамтудың ерекшеліктерін айқындау.

Екінші кезеңнің нәтижесі Қазақстанның адами капиталын қалыптастыру ерекшеліктерін анықтау және оның кәсіби жаңартылуын қамтамасыз ету болып табылады, атап айтқанда:

Экономика және қоғам дамуының қазіргі кезеңінде Қазақстанның адами капиталының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету факторлары мен даму ерекшеліктері анықталды.
Еңбек мазмұнының өзгеруінің бағыттары мен факторлары және осыған байланысты адами капиталға қойылатын талаптар анықталды.
Технологиялық өзгерістердің жұмыспен қамту мен еңбек нарығына әсер етуінің оң және теріс жақтары анықталды.
Экономиканы цифрландыру жағдайында қызметкерлердің неғұрлым талап етілетін дағдылары анықталды.
Адам капиталының көрсеткіштеріне талдау жасалды және оның білім беру және денсаулық сақтау саласындағы даму ерекшеліктері анықталды, әлеуметтік капиталдың мәні және оның қалыптастыру факторлары анықталды.
Қазақстан Республикасында адами капиталдың жаңа сапасын дамытудың институционалдық-ұйымдастырушылық тетіктеріне талдау жүргізілді және оның кемшіліктері анықталды.
Жастардың жұмыспен қамтылуына талдау жүргізілді және қазақстандық еңбек нарығындағы жастардың жағдайын жақсарту бойынша негізгі шаралар анықталды.

Ғылыми нәтижелері келесі шетелдік рейтингтік басылымдарда көрсетілген РИНЦ және SCOPUS базасы:

Chulanova Z.K., Satybaldin A.A., Koshanov A.K. Methodology for Assessing the State of Human Capital in the Context of Innovative Development of the Economy: a Three-Level Approach. // Journal of Asian Finance, Economics and Business. – 2019. – 6 (1). – P.321-328. http://www.jafeb.org/journal/article.php?code=22233
Chulanova Z.K. Regulating Kazakhstan’s Labor Relations under New Socio-economic Conditions. // E-Journal of International and Comparative Labour Studies, Volume 8, No. 3, September-October 2019. – 47-67. http://ejcls.adapt.it/index.php/ejcls_adapt/article/view/705
Кошанов А.К. Урбанизация и социальные проблемы территориального развития. // Общество и экономика. – 2019. – №2. – С.64-82. http://www.inecon.org/docs/2019/Koshanov_SE_2_2019.pdf

Үшінші кезеңнің мақсаты (2020 ж.) Адам капиталы мен білім сыйымды жұмыс орындарының сапасын жақсартудың басымдықтары мен тетіктерін негіздеу болып табылады.

Үшінші кезеңнің нәтижелері:

Қазақстандық қоғамның қазіргі даму кезеңінде адами капиталдың дамуы мен жұмыс істеуінің басым бағыттары анықталды.
Адами капиталдың сапасын арттырудың әлеуметтік-экономикалық тетіктері, оның ішінде құзыреттілік моделін құру негізінде адами ресурстарды дамытуды басқарудың тәсілдері негізделді.
Білімді қажет ететін жұмыс орындарын құрудың тәуекелдері мен артықшылықтары анықталды, оларды құру шарттарын бағалау критерийлері мен индикаторлары анықталды.
Экономиканы цифрландыру процесінде Қазақстанда сапалы адам капиталын қалыптастырудың институционалдық және ұйымдастырушылық тетіктерін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірленді.
Білімге негізделген экономикадағы жастарды жұмыспен қамту саясатының негізгі бағыттары анықталды.

Ғылыми нәтижелер Web of Science, SCOPUS, RSCI мәліметтер базаларының келесі рейтингтік басылымдарында көрсетілген:

Chulanova Z.K. (co-authored). Diffusion of innovations, knowledge spillovers and economic growth of the regions of Kazakhstan: mutual impact. // The Bulletin of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2020. – №3. – P.151-159. DOI: https://doi.org/10.32014/2020.2518–1467.81
Chulanova Z.K. (co-authored). Approaches to Assessing the Unevenness of Innovative Development of the Regions of Kazakhstan. Proceedings of the IBIMA Vision 2025: Education Excellence and Management of Innovations through Sustainable Economic Competitive Advantage, Madrid, Spain, November 2019. – P.5921-5929. https://ibima.org/accepted-paper/approaches-to-assessing-the-unevenness-of-innovative-development-of-the-regions-of-kazakhstan/
Chulanova Z.K. Developpement du capital humain du Kazakhstan dans le contexte de la formation d’une economie innovante. // International scientific journal «Global science and innovations: Central Asia». – 2020. – № 3(1). – 129-133. http://bobek-kz.com/post/70
Сатыбалдин А.А., Дауранов И.Н., Чуланова З.К., Абилкаир Н.А. Совершенствование национальной системы квалификаций как фактор формирования нового качества человеческого капитала. // Экономика: стратегия и практика. – 2020. – №3. – С.11-23. http://jesp.ieconom.kz/wp-content/uploads/2020/10/1-Catybaldin.pdf

Іске асыру:
АЭФ-2019 аясында өткізілген конференция ұсыныстарын дайындау кезінде нәтижелерді пайдалану туралы ҚР ҰЭМ ЭЗИ Басқарма төрағасының орынбасары қол қойған 03.06.2019 ж. №39-22-528 пікір-хат.